Sukcesja
Przekazanie własności i zarządzania firmą kolejnemu pokoleniu jest jednym z największych wyzwań, niezależnie od rodzaju czy wielkości prowadzonej działalności. Właściwie przeprowadzona sukcesja może zapewnić kontynuację działalności firmy, zachować jej pozycję rynkową, wzmocnić przewagi konkurencyjne, ochronić wartości i wizję, które ją stworzyły, a w konsekwencji zapewnić jej dalszy rozwój, możliwy wzrost wartości, i pozostać źródłem utrzymania rodziny. Błędy w tym procesie są trudno odwracalne i w najgorszym przypadku prowadzą do osłabienia firmy rodzinnej lub nawet jej utraty.
Nasza Kancelaria uczestniczyła w procesach sukcesji największych pomorskich firm rodzinnych, dobierając w zależności od potrzeb rozwiązania krajowe i zagraniczne. Na długo przed pojawieniem się w polskim porządku prawnym fundacji rodzinnej, przeprowadziliśmy kilkadziesiąt procesów sukcesyjnych z wykorzystaniem fundacji rodzinnych zagranicznych, w szczególności w Lichtensteinie oraz na Malcie.
Prawnicy kluczowi w tej specjalizacji:
Beata Krzyżagórska-Żurek
Adwokat, Partner Zarządzająca
Sławomir Łoboda
Radca Prawny, Partner
Zaufali nam:
Korzystając z naszego niemalże 30-letniego doświadczenia wspieramy naszych Klientów w następujących obszarach:
Sukcesja jest procesem czasochłonnym, wymagającym przemyślenia i zaplanowania. Należy zadać odpowiednie pytania dotyczące samej firmy, jej misji i wartości, źródeł jej powodzenia i pozycji rynkowej, pozycji założyciela i jego roli, możliwych sukcesorów i ich zadań, udziału członków rodziny w firmie, sposobu ich partycypacji w zyskach, czy w końcu momentu, w którym proces sukcesji rozpocząć. Wraz z decyzją o rozpoczęciu sukcesji powinien być opracowany plan sukcesji, obejmujący także strategiczny plan rozwoju firmy po jej zakończeniu, a także zdefiniowana rola założyciela oraz nowe role członków rodziny.
Opracowanie planu sukcesji powinna z kolei poprzedzać analiza samej firmy rodzinnej, jej struktury organizacyjnej oraz audyt jej majątku, co pozwoli na wybranie optymalnej formy organizacyjno-prawnej dla firmy, z jednej strony zapewniającej rodzinie ochronę majątku i kontrolę nad nim, z drugiej zaś – optymalizację obciążeń fiskalnych (w tym podatkowych).
Kluczowe w tym zakresie jest docenienie specyfiki podmiotu jakim jest firma rodzinna, w której dochodzi do wzajemnej interakcji trzech obszarów: rodziny, zarządzania firmą i struktury własnościowej firmy.
W procesie planowania sukcesji dbamy o zdefiniowanie i uregulowanie zasad współżycia rodziny z biznesem, tak aby harmonia pomiędzy nimi pozwalała na dalszy, niezachwiany rozwój firmy rodzinnej w kolejnych pokoleniach. Wspólnie z członkami rodziny ustalamy krytyczne kwestie, które należy rozwiązać w procesie sukcesji. Zapewniamy wsparcie merytoryczne dla całej rodziny przy ustalaniu nowych ról w firmie (kierowniczych i nadzorczych) oraz pomagamy przygotować się do ich wykonywania-w tym poprzez organizację szkoleń i warsztatów.
Wspieramy naszych Klientów w przygotowaniu planu sukcesji oraz strategicznego planu rozwoju firmy rodzinnej po jej przeprowadzeniu.
Audyt prawny pozwoli ocenić stan przygotowania firmy rodzinnej do procesu sukcesyjnego. Konieczne mogą okazać się zmiany ładu korporacyjnego, w tym umowy (statutu) spółki, które do tej pory wyznaczały ramy jej funkcjonowania. Odmienne zdefiniowanie ról założyciela firmy rodzinnej oraz członków rodziny mogą wymagać zmiany zasad na jakich funkcjonują organy firmy rodzinnej (zarządu, rady nadzorczej, zgromadzenia wspólników, walnego zgromadzenia). Rewizji może wymagać także forma prowadzonej działalności, w tym w szczególności pojawić się może konieczność przekształcenia jednoosobowej działalności gospodarczej lub spółki osobowej w spółkę kapitałową.
Nawet najlepsza znajomość przepisów czysto korporacyjnych może okazać się mało użyteczna, gdy nie zostanie wsparta należytą wiedzą i doświadczeniem na gruncie prawa podatkowego.
Jako zespół oferujemy kompleksowe wsparcie i holistyczne spojrzenie, identyfikując nie tylko ryzyka prawne, ale także podatkowe związane z działalnością przedsiębiorstwa. Umożliwia nam to rekomendację w zakresie sposobów ich eliminacji lub ograniczenia.
Odmienne zdefiniowanie ról założyciela firmy rodzinnej oraz członków rodziny na etapie planowania sukcesji może wymagać zmiany zasad, na jakich dotąd funkcjonowała firma rodzinna. Rewizji może wymagać w szczególności forma prowadzonej działalności i konieczność przekształcenia jednoosobowej działalności gospodarczej lub spółki osobowej w spółkę kapitałową. Konieczny może okazać się także audyt zasad funkcjonowania organów firmy rodzinnej (zarządu, rady nadzorczej, zgromadzenia wspólników, walnego zgromadzenia).
Zapewniamy wsparcie w procesie takiej analizy i oceny zakresu koniecznych zmian organizacji firmy rodzinnej. Proponujemy rozwiązania, której dostosują firmę rodzinną, w szczególności jej ład korporacyjny, do planów sukcesyjnych założyciela oraz członków rodziny. Zaproponujemy także rozwiązania zmierzające do profesjonalizacji zarządzania firmą rodzinną. W razie takiej potrzeby polecimy profesjonalnych doradców (w szczególności do rady nadzorczej) i przygotujemy umowy regulujące zasady współpracy z nimi.
Polskie prawo oferuje przedsiębiorcom szereg form, w jakich mogą prowadzić swoją firmę. Każda z nich ma inną specyfikę, mocna i słabe strony, których warto mieć świadomość, albowiem tak dokonany wybór rzutuje na szereg praktycznych aspektów związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa.
Pomagamy wybrać i wdrożyć optymalną formę organizacyjno-prawną przedsiębiorstwa, z jednej strony zapewniającą rodzinie ochronę majątku i kontrolę nad podejmowaniem decyzji, a z drugiej – optymalizację obciążeń fiskalnych (w tym podatkowych).
Sama decyzja o przystąpieniu do sukcesji to dopiero początek drogi. Równie ważne jest, by obrane rozwiązanie było adekwatne do konkretnej firmy rodzinnej.
Wyjaśniamy zalety i wady rozwiązań prawnych dostępnych w Polsce i za granicą, takich jak fundacja rodzinna, fundacja prywatna, spółka holdingowa, czy spółka inwestycyjna. Doradzimy optymalne i szyte na miarę rozwiązanie dla konkretnej firmy rodzinnej, dbając także o optymalizację obciążeń podatkowych na każdym etapie tego procesu.
Dla skutecznego przeprowadzenia procesu sukcesji istotne jest również, aby pomimo dokonywanych zmian w firmie rodzinnej, pozostali kluczowi menedżerowie, współodpowiedzialni za tworzenie jej kultury i sukcesu. Pomożemy wprowadzić programy motywacyjne, w tym w szczególności ESOP (Employee Stock Option Plan), zwiększające szansę na zatrzymanie kluczowych pracowników w firmie oraz ich motywację i zaangażowanie, co przekłada się na długofalową stabilność firmy rodzinnej.
Uczestniczyliśmy w rejestracjach pierwszych fundacji rodzinnych w kraju. Jakkolwiek w polskim ustawodawstwie jest to nowa instytucja, to czerpiemy także z dorobku zagranicznych porządków prawnych, w których fundacje rodzinne i analogiczne narzędzia występują już od wielu lat. Polski ustawodawca bardzo elastycznie ukształtował zasady funkcjonowania fundacji rodzinnych, co powoduje, że jej ostateczna konstrukcja w dużej mierze zależy od przyjętej koncepcji. Wachlarz możliwych rozwiązań jest bardzo szeroki a my pomagamy się wśród nich poruszać.
Wspieramy firmy rodzinne na etapie tworzenia ładu rodzinnego fundacji rodzinnej, doradzamy w zakresie roli poszczególnych organów: zarządu, rady nadzorczej oraz zgromadzenia beneficjentów. uprawnień beneficjentów, sposobu ich określania i rodzaju świadczeń jakie mogą otrzymywać. Mamy pełną świadomość tego, że zasady ładu fundacji rodzinnej tworzone są na wiele kolejnych lat i powinny być wielowariantowe, ze świadomością różnych możliwych sytuacji, jakie mogą stać się udziałem rodziny i fundacji rodzinnej w kolejnych latach jej istnienia.
Pomagamy we wszystkich czynnościach związanych z rejestracją fundacji rodzinnej.
Celem wprowadzenia fundacji rodzinnej do polskiego porządku prawnego było ułatwienie procesu sukcesji w biznesie. Jednocześnie, zakładanie i funkcjonowanie fundacji rodzinnej wiąże się z preferencyjnym traktowaniem na gruncie podatków dochodowych zarówno w odniesieniu do niej samej (zwolnienie podmiotowe w CIT), jak i jej beneficjentów (m.in. zwolnienia z PIT, wyłączenie z podatku od spadków i darowizn, brak PCC przy założeniu fundacji i wniesieniu mienia). Istnieje tym samym ryzyko zarzutu, że sukcesja realizowana z wykorzystaniem fundacji rodzinnej stanowi unikanie opodatkowania w rozumieniu Klauzuli.
Wspieramy firmy rodzinne w dokonaniu oceny, czy podejmowanie czynności w związku z założeniem fundacji rodzinnej mogą być uznane za unikanie opodatkowania. Pomożemy także ocenić, czy utworzenie i funkcjonowanie fundacji rodzinnej nie będzie miało negatywnych konsekwencji na gruncie ATAD 3 (Anti Tax Avoidance Directives), dyrektywy mającej na celu przeciwdziałanie nadużyciom związanym z wykorzystywaniem spółek fasadowych do celów podatkowych w Unii Europejskiej.
Korzystając z ogromnego doświadczenia dotyczącego współpracy z fundacjami zagranicznymi oraz w przypadku zaistnienia takiej potrzeby oferujemy outsourcing: siedziby (adresu siedziby) fundacji rodzinnej, usług obsługi organów fundacji rodzinnej, w tym prowadzenie listy beneficjentów, obsługi wypłaty świadczeń, a także usług back-office fundacji rodzinnej, w tym dostępu do powierzchni biurowej. Świadczymy także usługi doradztwa prawno-podatkowego na rzecz fundacji rodzinnej. Zapewniamy współpracę z dostawcami usług księgowych oraz kadrowych, a ponadto współpracę z audytorami FR. Możemy także zarekomendować doświadczone osoby do pełnienia funkcji nadzorczych w organach fundacji rodzinnej (radzie nadzorczej).
Pomagamy ustanowić zarządcę sukcesyjnego. Doradzamy na każdym etapie istnienia zarządu sukcesyjnego, tłumaczymy jakie prawa i obowiązki ma zarządca sukcesyjny oraz czego może od niego żądać lub wymagać właściciel przedsiębiorstwa w spadku, a ponadto wspieramy w przygotowaniu do wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego. Doradzamy, jak uniknąć ryzyk podatkowych na etapie ustanowienia oraz wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego.